Spadkobierca nabywa spadek z mocy prawa z chwilą jego objęcia.
Nabycie stwierdza sąd – orzeczenie deklaratoryjne.
-Postępowanie w trybie nieprocesowym (669 – 679 KPC). W postępowaniu tym sąd z urzędu bada kto jest spadkobierca oraz czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne. Ważne jest zapewnienie zgłaszającego się spadkodawcy – to zapewnienie może być przyjęte za dowód, że nie ma innych spadkodawców. W zapewnieniu zgłaszający powinien oświadczyć wszystko co mu jest wiadome o testamentach spadkodawcy oraz o istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby razem z nim.
- stwierdzenie nabycia spadku pełni funkcję "legitymacyjną": względem O3, która nie twierdzi że jest spadkobiercą, spadkobierca może udowodnić swe prawa wynikające z dziedziczenia tylko stwierdzeniem nabycia spadku. Jest to wyłączny dowód w tym zakresie. (Konieczny jest np. w sytuacji, gdy spadkobierca chce wobec O3 dochodzić wierzytelności wchodzącej w skład spadku albo w razie dochodzenia praw z weksla należącego do spadku).
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku
- z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku może wystąpić osoba mająca interes prawny w uzyskaniu takiego stwierdzenia, w szczególności: spadkobierca (i jego spadkobierca), nabywca spadku, wierzyciel spadkowy lub wierzyciel spadkobiercy (gdy otwiera mu to drogę to egzekucji z nieruchomości spadkowej), osoba, która nabyła od spadkobiercy poszczególny przedmiot należący do spadku. Sąd Najwyższy: może także współwłaściciel nieruchomości w odniesieniu do dziedziczenia po innym współwłaścicielu, nawet jeśli sam nie dziedziczy);
- uprawnienie o stwierdzenie nabycia spadku nie jest roszczeniem = nie przedawnia się.; wniosek o stwierdzenie nabycia spadku nie przerywa biegu zasiedzenia w stosunku do współspadkobiercy, który jest posiadaczem nieruchomości spadkowej.
- natomiast stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić przed upływem 6 m-cy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Ograniczenie dot. wydania postanowienia, nie dot. zaś wszczęcia postępowania (wszcząć postępowanie przed upływem 6 miesięcy można)
Postanowienie
- postanowienie powinno obejmować cały spadek i wszystkich spadkobierców.
- w postanowieniu sąd wymienia spadkodawcę, wszystkich spadkobierców oraz wysokość ich udziałów spadkowych (art. 677 § 1 KPC). Mimo zbycia spadku w postanowieniu wymienia się jako spadkobiercę zbywcę (a nie nabywcę).
- sąd uchyli z urzędu postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku jeżeli dotyczyło ono spadku po osobie uznanej za zmarłą lub której zgon został stwierdzony postanowieniem sądu, a postanowienie o uznaniu tej osoby za zmarłą lub stwierdzeniu zgonu zostało uchylone.
Domniemanie
- domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, jest spadkobiercą (art. 1025 § 2 KC).
- dowód przeciwny tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku.
- z wnioskiem o wszczęcie takiego postępowania może złożyć każdy zainteresowany, ale jeśli jest to osoba która była uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, to jej wniosek jest dopuszczalny tylko gdy opiera się na podstawie, jakiej ta osoba nie mogła powołać w postępowaniu o stwierdzenia nabycia spadku i gdy nie upłynął rok od dnia, w którym osoba ta taką możliwość uzyskała. Termin roczny nie dot. osoby, która nie brała udziału w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku.
Ochrona osób trzecich
Jeżeli ten, kto uzyskał stwierdzenie nabycia spadku, lecz spadkobiercą nie jest, rozporządza prawem należącym do spadku na rzecz O3, osoba, na której rzecz rozporządzenie następuje, nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działa w złej wierze.
Przesłanki ochrony są więc następujące:
(a) dokonano czynności prawnej rozporządzającej (um. albo czynność jednostronna; ochrona nie dot. nabycia pod tytułem ogólnym – czyli zbycia spadku lub udziału w nim, ani też czynności o skutkach wyłącznie obligacyjnych);
(b) dokonującym czynności była osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku;
(c) rozporządzenie miało doprowadzić do nabycia prawa przez osobę trzecią albo zwolnienia jej z obowiązku;
(d) prawo nabywa lub z obowiązku zwalniana jest O3 (a więc osoba spoza grona spadkobierców);
(e) ta O3 nie była w złej wierze (przy czym ochroną objęte jest przekonanie, że dana osoba jest spadkobiercą, a nie przekonanie, że przedmiot rozporządzenia wchodzi w skład spadku; w złej wierze jest ten kto wie, że rozporządzający legitymujący się stwierdzeniem nabycia spadku nie jest spadkobiercą, ale ten, kto o tym nie wie, ale jego niewiedza wynika z rażącego niedbalstwa).
Linki sponsorowane
RADCA PRAWNY |
